ESG – co to jest? Strategia, działania i polityka prowadzona w Polsce i UE
ESG to trzy litery, które coraz częściej pojawiają się w kontekście strategii biznesowych firm na całym świecie. Aspekty, które się za nimi kryją, nie są już jedynie dobrowolnym wyborem, lecz obowiązkiem wynikającym z przepisów prawa. W tym artykule przyjrzymy się, co oznacza skrót ESG, jak wygląda wdrażanie tej polityki w Polsce i UE oraz jakie działania podejmują firmy, by sprostać współczesnym wymaganiom.
ESG – co to znaczy? Wyjaśniamy
Co oznacza ESG? To skrót od angielskich słów Environmental, Social i Governance, oznaczających odpowiednio: środowisko, odpowiedzialność społeczną i ład korporacyjny. To trzy kluczowe obszary, w ramach których ocenia się działalność przedsiębiorstw pod kątem ich wpływu na otoczenie oraz praktyk zarządczych. Czynniki te zyskały na znaczeniu w kontekście zrównoważonego rozwoju – coraz więcej firm, inwestorów i konsumentów zdaje sobie sprawę, że aspekty pozafinansowe mają równie istotny wpływ na długoterminową stabilność i sukces biznesowy, co wyniki finansowe.
- W obszarze środowiskowym (Environmental) firmy analizują swój wpływ na zmiany klimatyczne, emisję gazów cieplarnianych, gospodarowanie zasobami naturalnymi, strategię ochrony środowiska czy stosowanie przyjaznych mu rozwiązań (począwszy od pojazdów z elektrycznym napędem po ekologiczne etykiety samoprzylepne na rolkach do znakowania towarów).
- W zakresie społecznym (Social) ocenie podlegają m.in. warunki pracy, przestrzeganie praw człowieka, relacje z lokalnymi społecznościami czy polityka różnorodności.
- Zarządzanie (Governance) obejmuje przejrzystość procesów decyzyjnych, przestrzeganie zasad etyki biznesowej, przeciwdziałanie korupcji oraz sposób zarządzania ryzykiem.
Praktyczne znaczenie standardów ESG wykracza poza spełnianie wymogów prawnych. Firmy, które uwzględniają te kryteria w swoich strategiach, budują zaufanie wśród inwestorów, klientów i pracowników, jednocześnie minimalizując ryzyko związane z nieprzewidzianymi skutkami środowiskowymi, społecznymi czy zarządczymi.
ESG stało się również kluczowym elementem w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych. Inwestorzy coraz częściej zwracają uwagę na to, czy przedsiębiorstwa, w które lokują kapitał, działają w sposób odpowiedzialny i zrównoważony. Raportowanie ESG, czyli przedstawianie szczegółowych informacji o działalności firmy w tych trzech obszarach, jest nie tylko wymogiem regulacyjnym, ale również szansą na wzmocnienie pozycji rynkowej. W globalnym kontekście ESG promuje zrównoważoną gospodarkę, przyczyniając się do budowy lepszej przyszłości dla środowiska, społeczeństw i przedsiębiorstw.
Czynniki ESG – co to jest?
Kryteria ESG stanowią składową oceny pozafinansowej przedsiębiorstw, umożliwiającą analizę ich wpływu na otoczenie naturalne, społeczne oraz sposób zarządzania.
- W obszarze środowiskowym (E) analizuje się m.in. emisję gazów cieplarnianych, zużycie zasobów naturalnych czy strategie zrównoważonego rozwoju.
- Aspekt społeczny (S) obejmuje relacje z pracownikami, przestrzeganie praw człowieka, zaangażowanie w społeczności lokalne czy politykę różnorodności.
- Natomiast ład korporacyjny (G) dotyczy struktury zarządzania, przejrzystości działań, etyki biznesowej oraz relacji z interesariuszami.
Integracja czynników ESG w strategii przedsiębiorstwa pozwala na kompleksową ocenę jego działalności, wykraczającą poza tradycyjne wskaźniki finansowe.
Unia Europejska a polityka ESG. Wszystko, co należy wiedzieć
Unia Europejska od lat promuje zrównoważony rozwój, wprowadzając regulacje mające na celu integrację czynników ESG w działalności przedsiębiorstw. Jednym z kluczowych aktów prawnych jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r., znana jako Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). Rozszerza ona obowiązek raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju na większą liczbę przedsiębiorstw, wprowadzając bardziej szczegółowe wymogi dotyczące ujawniania informacji ESG.
W ramach polityki ESG UE wprowadziła również taksonomię zrównoważonego finansowania, która klasyfikuje działalności gospodarcze pod kątem ich wpływu na środowisko. Celem jest skierowanie strumieni finansowych w kierunku projektów i działań sprzyjających zrównoważonemu rozwojowi. Działania te mają na celu nie tylko ochronę środowiska, ale także promowanie odpowiedzialności społecznej i dobrych praktyk zarządzania wśród przedsiębiorstw działających na terenie Unii Europejskiej.
ESG w Polsce a normy prawne – najważniejsze informacje
W Polsce implementacja unijnych regulacji dotyczących ESG wiąże się z dostosowaniem krajowego prawa do wymogów Dyrektywy CSRD. Oznacza to, że coraz więcej polskich przedsiębiorstw będzie zobowiązanych do raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju zgodnie z europejskimi standardami. Wprowadzenie tych przepisów ma na celu zwiększenie transparentności działań firm w obszarach środowiskowych, społecznych i zarządczych, bez względu na to, czy przedsiębiorstwo zajmuje się produkcją etykiet samoprzylepnych, czy żywności.
Polskie firmy muszą również dostosować się do wymogów taksonomii unijnej, klasyfikującej działalność pod kątem tego, czy jest zrównoważona. Pojawia się konieczność oceny i raportowania, w jakim stopniu ich działalność jest zgodna z kryteriami zrównoważonego rozwoju określonymi przez UE. Niedopełnienie tych obowiązków może skutkować sankcjami oraz utratą zaufania inwestorów i klientów.
Strategia ESG – co to w praktyce oznacza dla przedsiębiorstw?
Strategia ESG to kompleksowy plan działania przedsiębiorstwa, który integruje aspekty środowiskowe, społeczne i zarządcze z jego codzienną działalnością i długoterminowymi celami. W praktyce oznacza to, że firma podejmuje konkretne kroki mające na celu minimalizację negatywnego wpływu na środowisko, promowanie odpowiedzialności społecznej i wprowadzenie transparentnych zasad zarządzania.
- W obszarze środowiskowym strategia może obejmować inwestycje w odnawialne źródła energii, redukcję emisji CO₂, efektywne gospodarowanie odpadami, wdrażanie technologii przyjaznych dla środowiska czy nawet takie aspekty, jak ekologiczne metody znakowania towarów.
- W wymiarze społecznym przedsiębiorstwa mogą skupić się na poprawie warunków pracy, promowaniu różnorodności i inkluzji czy angażowaniu się w działania na rzecz lokalnych społeczności.
- W aspekcie zarządczym istotne jest wprowadzenie procedur przeciwdziałających korupcji, przestrzeganie zasad etyki biznesowej oraz budowanie przejrzystych relacji z interesariuszami.
Strategia ESG w praktyce to także wyznaczanie mierzalnych celów i regularne raportowanie postępów. Dzięki temu firma spełnia wymogi regulacyjne, ale jednocześnie buduje też zaufanie wśród inwestorów, klientów i partnerów biznesowych. Strategia ESG pozwala przedsiębiorstwom lepiej zarządzać ryzykiem, np. związanym z negatywnymi skutkami zmian klimatycznych, konfliktami społecznymi czy utratą reputacji.
Coraz częściej strategie ESG są postrzegane jako źródło przewagi konkurencyjnej – konsumenci i inwestorzy wybierają firmy, które działają w sposób zrównoważony i odpowiedzialny. Wdrożenie strategii ESG wymaga zaangażowania wszystkich poziomów organizacji, a także efektywnej współpracy z zewnętrznymi interesariuszami.
Kto zobowiązany jest tworzyć strategię ESG?
Obowiązek tworzenia strategii ESG dotyczy głównie dużych przedsiębiorstw działających na terenie Unii Europejskiej, które zostały objęte wymogami Dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive).
- Od 2024 roku obowiązek raportowania i wdrażania strategii ESG obejmuje jednostki zainteresowania publicznego zatrudniające powyżej 500 pracowników.
- Od 2025 roku przepisy te będą dotyczyć również wszystkich dużych przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 250 osób, osiągających roczne przychody przekraczające 40 mln euro lub posiadających sumę bilansową powyżej 20 mln euro.
- Od 2026 roku wymogi te obejmą także małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na giełdzie, choć z pewnymi uproszczeniami w zakresie raportowania.
Polski firmy także muszą dostosować się do wymogów krajowych regulacji implementujących dyrektywy unijne. Choć mikroprzedsiębiorstwa oraz firmy spoza wyżej wymienionych grup formalnie nie są zobowiązane do tworzenia strategii ESG, w praktyce mogą być zmuszone do uwzględniania takich działań w ramach współpracy z większymi podmiotami, które oczekują od swoich partnerów zgodności z zasadami ESG.
Warto również zauważyć, że presja społeczna, zmieniające się oczekiwania konsumentów oraz rosnące zainteresowanie zrównoważonym rozwojem sprawiają, że coraz więcej firm, niezależnie od skali działalności, decyduje się na dobrowolne wprowadzenie działań ESG.
Warto pamiętać, że polityka ESG to nie tylko wymóg regulacyjny, ale przede wszystkim narzędzie transformacji biznesowej, które pozwala firmom stać się bardziej transparentnymi, odpowiedzialnymi i konkurencyjnymi. Zarówno w Polsce, jak i w Unii Europejskiej wdrażanie działań ESG przyczynia się do budowy gospodarki przyjaznej środowisku i społeczeństwu. Świadomość rosnących oczekiwań konsumentów czy inwestorów sprawia, że nowoczesne firmy, takie jak producent etykiet Orion, nie mogą sobie dziś pozwolić na ignorowanie tych aspektów. My już wdrażamy strategie zgodne z zasadami ESG, by sprostać wymogom i wykorzystać je jako szansę na długoterminowy rozwój. A Państwo?
Raportowanie ESG – od kiedy jest obowiązkowe i na czym polega?
Raportowanie ESG (Environmental, Social, Governance) zyskuje na znaczeniu jako jeden z kluczowych elementów strategii biznesowych firm na całym świecie. Wraz z wprowadzeniem nowych regulacji Unii Europejskiej obowiązek raportowania ESG obejmie coraz więcej przedsiębiorstw, zmieniając sposób, w jaki podchodzą one do kwestii środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego. Od kiedy obowiązek ten dotyczy polskich firm i jakie są jego główne założenia? Za chwilę wszystko wyjaśnimy.
Co to jest raport ESG i do czego służy?
Raport ESG to dokument, w którym przedsiębiorstwa przedstawiają informacje na temat swojego wpływu na trzy kluczowe obszary:
- środowisko (Environmental);
- społeczeństwo (Social);
- ład korporacyjny (Governance).
W zakresie środowiskowym raport obejmuje działania firmy dotyczące ochrony środowiska, zarządzania zużyciem zasobów naturalnych, emisji gazów cieplarnianych czy zarządzania odpadami. W obszarze społecznym uwzględnia takie kwestie, jak polityka zatrudnienia, prawa pracownicze, bezpieczeństwo pracy, zaangażowanie społeczne, a także stosowanie rozwiązań, które usprawniają pracę i zwiększają jej komfort (jak np. etykiety RFID, które oszczędzają czas i ludzki wysiłek). Natomiast w zakresie ładu korporacyjnego raportuje się praktyki zarządcze, struktury nadzorcze oraz przestrzeganie standardów etycznych.
Celem raportu ESG jest dostarczenie interesariuszom, w tym inwestorom, klientom i partnerom biznesowym, pełnej i transparentnej informacji o działaniach firmy w kontekście zrównoważonego rozwoju. Dzięki temu możliwa jest ocena, w jaki sposób przedsiębiorstwo zarządza ryzykami i szansami związanymi z aspektami środowiskowymi, społecznymi i zarządczymi. Coraz częściej raporty ESG stanowią istotne narzędzie w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych, gdyż inwestorzy poszukują firm odpowiedzialnych społecznie i ekologicznie. Takie działania mogą przekładać się na długoterminową stabilność i rentowność inwestycji.
Obowiązek raportowania ESG – od kiedy został wprowadzony?
W Unii Europejskiej obowiązek raportowania ESG został znacząco rozszerzony wraz z przyjęciem Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r., znanej jako Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). Nowe przepisy wprowadzają obowiązek raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju dla znacznie szerszej grupy przedsiębiorstw niż dotychczas. Obowiązek ten będzie wprowadzany stopniowo.
- Od 1 stycznia 2024 roku dla jednostek już objętych Dyrektywą NFRD (Non-Financial Reporting Directive), czyli dużych jednostek zainteresowania publicznego zatrudniających powyżej 500 pracowników.
- Od 1 stycznia 2025 roku dla dużych przedsiębiorstw, które nie były wcześniej objęte NFRD, czyli zatrudniających powyżej 250 pracowników lub osiągających przychody powyżej 40 mln euro.
- Od 1 stycznia 2026 roku dla małych i średnich przedsiębiorstw notowanych na giełdzie oraz innych podmiotów, które nie spełniają kryteriów dużych przedsiębiorstw.
Raportowanie ESG a dyrektywa. Wszystko, co warto wiedzieć
Dyrektywa CSRD wprowadza istotne zmiany w zakresie raportowania zrównoważonego rozwoju przez przedsiębiorstwa w Unii Europejskiej. Jej celem jest zwiększenie przejrzystości i porównywalności informacji niefinansowych, które mają umożliwić interesariuszom lepszą ocenę działań firm w obszarach ESG. W porównaniu z wcześniejszą Dyrektywą NFRD CSRD rozszerza zakres podmiotów objętych obowiązkiem raportowania oraz wprowadza bardziej szczegółowe i rygorystyczne wymogi dotyczące ujawniania informacji.
Nowa dyrektywa nakłada na przedsiębiorstwa obowiązek raportowania zgodnie z Europejskimi Standardami Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), które określają szczegółowe wytyczne dotyczące treści i formy raportów ESG. Ponadto wprowadza też wymóg weryfikacji raportów przez niezależne podmioty, co ma na celu zwiększenie wiarygodności prezentowanych danych.
Warto również zauważyć, że CSRD kładzie duży nacisk na zasadę podwójnej istotności. Oznacza to, że przedsiębiorstwa muszą uwzględniać zarówno wpływ czynników ESG na swoją działalność, jak i oddziaływanie swojej działalności na otoczenie.
Kogo dotyczy raportowanie ESG?
Obowiązek raportowania ESG wprowadzony przez Dyrektywę CSRD obejmuje szerokie spektrum przedsiębiorstw działających na terenie Unii Europejskiej.
- W pierwszej kolejności, od 2024 roku, obowiązek ten dotyczy dużych jednostek zainteresowania publicznego, zatrudniających powyżej 500 pracowników, które już wcześniej były zobowiązane do raportowania niefinansowego na mocy Dyrektywy NFRD.
- Od 2025 roku obowiązek raportowania ESG rozszerzy się na wszystkie duże przedsiębiorstwa, które spełniają co najmniej dwa z trzech kryteriów: zatrudniają powyżej 250 pracowników, osiągają sumę bilansową powyżej 20 mln euro lub przychody netto powyżej 40 mln euro.
- Od 2026 roku obowiązek ten obejmie także małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na giełdzie, z pewnymi odstępstwami i uproszczeniami w raportowaniu.
Warto zauważyć, że choć mikroprzedsiębiorstwa nie są bezpośrednio objęte obowiązkiem raportowania ESG, to w praktyce mogą być zobowiązane do dostarczania takich danych jako część łańcucha dostaw większych firm, które muszą uwzględniać te informacje w swoich raportach. Dlatego nawet mniejsze podmioty powinny zwrócić uwagę na kwestie ESG, aby zachować konkurencyjność na rynku i sprostać wymaganiom swoich partnerów biznesowych.
Jak wyglądają raporty ESG w praktyce?
Raporty ESG są dokumentami, które mogą przyjmować różne formy w zależności od wielkości i specyfiki przedsiębiorstwa. Zawsze jednak muszą spełniać określone standardy i wymogi regulacyjne. Przeważnie obejmują one trzy główne sekcje:
- dane dotyczące wpływu firmy na środowisko (np. emisje CO2, zużycie energii, zarządzanie odpadami);
- informacje o działaniach społecznych (np. polityka zatrudnienia, równouprawnienie, działania na rzecz lokalnych społeczności);
- opis praktyk zarządczych i etycznych (np. struktura zarządu, polityka antykorupcyjna).
Raporty zazwyczaj zawierają wskaźniki zgodne z wytycznymi Global Reporting Initiative (GRI) lub Europejskimi Standardami Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS).
Raportowanie ESG w praktyce oznacza również konieczność weryfikacji zebranych danych przez niezależne podmioty audytorskie – zwiększa to wiarygodność i transparentność raportu. W dużych firmach proces ten często obejmuje wdrażanie specjalistycznych systemów do gromadzenia i analizy danych ESG, które pomagają monitorować postępy w realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Warto dodać, że coraz więcej przedsiębiorstw decyduje się na publikowanie swoich raportów w sposób przyjazny i atrakcyjny dla czytelnika, np. w formie interaktywnych platform online, które umożliwiają łatwe przeglądanie danych i ich analizę przez interesariuszy. W efekcie raport ESG staje się nie tylko formalnym wymogiem, ale także narzędziem komunikacji i budowania wizerunku firmy.
Raportowanie ESG to nie tylko spełnienie nowych wymogów prawnych, ale również szansa na budowanie wizerunku firmy odpowiedzialnej i świadomej globalnych wyzwań. W miarę jak unijne regulacje obejmują coraz większą liczbę przedsiębiorstw, wczesne przygotowanie do raportowania stanie się kluczowe dla sprawnego wdrożenia procesu i uniknięcia potencjalnych sankcji. Firmy, które transparentnie komunikują swoje działania na polu ESG, zyskują zaufanie inwestorów, klientów i partnerów biznesowych. Jeśli chcecie Państwo być gotowi na nadchodzące zmiany, warto już teraz zadbać o odpowiednie narzędzia i strategię raportowania. Jako renomowana polska drukarnia etykiet przemysłowych chętnie pomożemy w wielu aspektach związanych z dostosowywaniem rozwiązań sprzyjających wdrażaniu idei ESG w codziennym funkcjonowaniu Państwa firmy. Oferujemy m.in.ekologiczne linerless czy tabliczki znamionowe na zamówienie służące bezpieczeństwu środowiska pracy.
Znakowanie suplementów diety – rozporządzenie i ustawa, czyli jakie są wymogi prawne
Prawidłowe znakowanie suplementów diety to nie tylko kwestia estetyki opakowań, ale przede wszystkim obowiązek wynikający z przepisów prawa. Polskie i unijne regulacje jasno określają, jakie informacje muszą znaleźć się na etykiecie każdego produktu z tej kategorii. Czy na pewno wiedzą Państwo, jakie szczegóły są obligatoryjne, aby suplementy diety mogły być legalnie sprzedawane w Polsce? W tym artykule przybliżymy najważniejsze wymogi prawne, zawarte w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady oraz w polskiej ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
Ustawa o suplementach diety – najważniejsze informacje dla producentów
W Polsce podstawowym aktem prawnym regulującym kwestie suplementów diety jest Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Zgodnie z jej zapisami suplementy diety definiowane są jako środki spożywcze mające na celu uzupełnienie normalnej diety, będące skoncentrowanym źródłem witamin, składników mineralnych lub innych substancji o efekcie odżywczym bądź fizjologicznym.
Suplementy mogą występować w formach umożliwiających dawkowanie, takich jak kapsułki, tabletki czy saszetki z proszkiem. Ustawa nakłada na producentów obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa suplementów dla konsumentów, a to oznacza m.in. kontrolę składu oraz przestrzeganie dopuszczalnych poziomów poszczególnych składników.
Producenci są zobowiązani do zgłoszenia każdego nowego suplementu diety do Głównego Inspektoratu Sanitarnego przed wprowadzeniem go na rynek. Procedura ta ma na celu monitorowanie i kontrolę produktów dostępnych dla konsumentów. Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować sankcjami prawnymi, w tym wycofaniem produktu z obrotu.
Rozporządzenie o znakowaniu suplementów diety
Szczegółowe wymagania dotyczące składu oraz oznakowania suplementów diety określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. Dokument ten precyzuje, jakie witaminy i składniki mineralne oraz ich formy chemiczne mogą być stosowane w produkcji suplementów diety. Dodatkowo określa też szczególne wymagania w zakresie oznakowania tych produktów. Celem rozporządzenia dot. suplementów diety jest dostarczenie konsumentom pełnej i rzetelnej informacji na temat kupowanego produktu.
Zgodnie z rozporządzeniem etykieta suplementu diety musi zawierać m.in.:
- określenie „suplement diety”;
- nazwy kategorii składników odżywczych charakteryzujących produkt;
- zalecaną porcję do spożycia w ciągu dnia;
- odpowiednie ostrzeżenia, np.: „Nie przekraczać zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia” czy „Suplement diety nie może być stosowany jako substytut zróżnicowanej diety”;
- informacje dotyczące przechowywania produktu w sposób niedostępny dla małych dzieci.
Spełnienie przez producentów suplementów diety wymagań prawnych jest niezbędne, by produkt wprowadzić na rynek legalnie. Niezależnie od tego, czy planujecie Państwo znakowanie swoich towarów za pomocą etykiet samoprzylepne ekologicznych umieszczanych na szklanych butelkach, czy chcecie wydrukować niezbędne informacje bezpośrednio na plastikowym pudełku, zawsze obowiązują te same zasady, co do treści.
Suplement diety a opakowanie. Co jeszcze warto wiedzieć?
Oprócz wymogów dotyczących treści etykiety, istotne są również aspekty wizualne opakowania suplementu diety. Nie może ono sugerować, że produkt zapobiega chorobom lub posiada właściwości lecznicze – suplement diety nie jest lekiem. Zabronione jest także przypisywanie im takich właściwości w materiałach promocyjnych. Wszelkie oświadczenia zdrowotne umieszczane na opakowaniu muszą być zgodne z prawdą i poparte naukowo, a także znajdować się w wykazie dozwolonych oświadczeń zdrowotnych.
Warto również pamiętać, że opakowania i etykiety na suplementy powinny być zaprojektowane w sposób czytelny i niewprowadzający konsumenta w błąd co do charakteru, składu czy właściwości produktu. Informacje na nich umieszczone muszą być łatwe do zrozumienia, a ich układ powinien umożliwiać szybkie odnalezienie najważniejszych danych. Przestrzeganie tych zasad nie tylko zapewnia zgodność z przepisami prawa, ale także buduje zaufanie konsumentów co do bezpieczeństwa dokładnie w taki sam sposób, jak w przypadku tworzenia etykiet na leki czy etykiet produktów spożywczych.
Odpowiednie znakowanie suplementów diety to nie tylko spełnienie obowiązków prawnych, ale także budowanie zaufania wśród konsumentów. Przestrzeganie wymogów wynikających z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady oraz ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia jest niezwykle ważne dla zapewnienia transparentności i jakości produktów. Mamy nadzieję, że powyższe informacje pomogą Państwu w lepszym zrozumieniu tych regulacji i wdrożeniu ich w praktyce. Jeśli chodzi o produkcję etykiet na suplementy diety, ale też etykiet na kosmetyki czy żywność, drukarnia Orion może być zaufanym partnerem. Zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami.